Mijn Rembrandt
De Rembrandt van Jos is Van Straaten
'Het is razend knap hoe Peter van Straaten in een paar lijnen, met een paar woorden erbij, een verhaal kan vertellen. Dat is zijn grote kracht en zijn grote kwaliteit,’ zegt Jos van Waterschoot (56), conservator Boekhistorische Collecties en Stripcollecties bij het Allard Pierson. ‘Van Straaten is een kunstenaar van formaat. Iedereen heeft wel iets van hem gezien, al zal niet iedereen weten dat het Van Straaten is.’
‘Stripliefhebber en –verzamelaar ben ik al mijn hele leven, en ook het werk van Van Straaten ken ik al heel lang. In de jaren tachtig kocht ik het stripboek De kruistocht van Dries de Betonne met tekeningen van Den Uyl, Van Agt en Wiegel. Van het verhaal ontging me veel, maar ik weet nog dat ik me ontzettend aangetrokken voelde tot de beelden. Pas nu ik de originele tekeningen ken, zie ik hoe knap die zijn. Ik heb in de loop van de jaren veel strips gezien, en op een gegeven moment ga je je afvragen: waarin verschillen die meesters, wat bepaalt de kwaliteit? Bij Van Straaten is dat zijn vermogen om in ongelooflijke sobere tekeningen iets neer te zetten. De eenvoud en het gemak waarmee hij tekent doen denken aan Rembrandt.’
'Opvallend is ook het constante hoge niveau van zijn werk. Daarom kan ik ook niet zeggen wat mijn favoriete tekening is, bij elke tekening die ik kies doe ik andere tekort. Wat mij het eerst gepakt heeft zijn de tekeningen voor Dries de Betonne, maar de kinderdagboekjes met vogels die Van Straaten als tienjarig jongetje schreef ontroeren mij het meest. Hij kon op jonge leeftijd al heel goed tekenen. En er zijn ongeveer 10.000 tekeningen uit de serie Dagelijks leven, gepubliceerd tussen 1988 en 2012. Die reeks is een kroniek van het leven van alledag, maar heeft tegelijkertijd ook iets tijdloos omdat die tekeningen gaan over hoe mensen zijn en op elkaar reageren.'
‘Het is razend knap hoe Van Straaten in een paar lijnen een verhaal kan vertellen.’
‘Van Straaten is meestal ironisch, soms sarcastisch, maar altijd grappig. Droevige humor, noemde hij het zelf. Je kunt er om lachen, maar eigenlijk is het vaak heel triest wat je voorgeschoteld krijgt. Hij brengt je nog wel eens aan het twijfelen: is dit wel echt grappig? Dat kantelpunt weet hij steeds opnieuw te raken.’
‘Ik moet wel eens uitleggen waarom wij ons als Universiteitsbibliotheek met strips bezighouden. Mensen denken soms dat het een soort hobbycollectie is, geen serieuze wetenschap. Maar het gaat om cultuurgeschiedenis. Er zijn heel veel strips die iets vertellen over de tijd waarin zij zijn ontstaan. Vader & zoon bijvoorbeeld, getekend vanaf 1970 tot en met 1987, waarin discussies over politiek en over maatschappelijke onderwerpen werden aangekaart. Van Straaten was een van de eersten die dat op hoog niveau deed én voor een groot publiek, want zijn tekeningen verschenen in Het Parool. Hij was echt een trendsetter.’
‘In 2020 heeft het Allard Pierson een grote collectie tekeningen uit de nalatenschap van Van Straaten gekocht. Dat de Vereniging Rembrandt ons daarbij heeft geholpen is fantastisch. Ik wist dat zij aankopen van actuele kunst steunt, maar ik was aangenaam verrast dat zij ook wilde bijdragen aan een aankoop als deze. Met haar steun draagt de Vereniging bij aan de erkenning van de artistieke en cultuurhistorische waarde van het werk van Van Straaten, en de enorme invloed die hij op andere kunstenaars heeft gehad.’
Peter van Straaten, Collectie tekeningen uit nalatenschap Peter van Straaten, 1950-2016 | diverse technieken en afmetingen | Allard Pierson, Amsterdam | gesteunde aankoop uit 2020
Meer tekeningen van Peter van Straaten zien? Bekijk hier een selectie uit deze collectie.
De betekenis van kunst is voor iedereen anders, maar het plezier van kunst verbindt ons allemaal. Word daarom net als Jos lid van de Vereniging Rembrandt. Samen met 16 duizend andere leden zorg je ervoor dat kunst die ertoe doet voor iedereen in de Nederlandse musea te zien is.