16 oktober 2024
Kunst
11 april 2024
Vereniging Rembrandt zegt steun toe voor unieke zonnewijzer
Afgelopen vrijdag heeft het bestuur van de Vereniging Rembrandt steun toegezegd voor een spectaculaire beoogde aanwinst voor het Groninger Museum. Het gaat om een bijzondere zonnewijzer die waarschijnlijk is gemaakt door de beeldsnijder Jan de Rijk omstreeks 1700. Het kunstobject werd afgelopen maart aangeboden door de Parijse Galerie Kugel op de kunstbeurs TEFAF in Maastricht.
Jan de Rijk (toegeschreven aan), polyhedrale zonnewijzer, ca. 1700 | eikenhout, H 2,90 m | Galerie Kugel, Parijs
De zonnewijzer logeert momenteel in de Job Lounge in het Groninger Museum.
Getoond op TEFAF
Al tijdens TEFAF werd het bestuur van de Vereniging door het Groninger Museum om een bijdrage voor de aankoop gevraagd. Het bestuur was direct onder de indruk van de zonnewijzer en onderschreef het belang van deze aanwinst voor Groningen. Inmiddels is de benodigde informatie over de conditie en de herkomst van de zonnewijzer aangeleverd, waardoor de steun definitief kon worden toegezegd. Dat de Vereniging Rembrandt ruimhartig bijdraagt aan deze beoogde aanwinst is mede te danken aan haar Groninger Fonds, dat aankopen, onderzoek en restauraties voor musea in de provincie Groningen steunt.
Imposant kunstwerk
Zonnewijzers werden eeuwenlang gebruikt om de tijd af te lezen. Het exemplaar dat het Groninger Museum wil aankopen is echter geen reguliere zonnewijzer. Er zijn zelfs internationaal geen vergelijkbare exemplaren bekend. Door het unieke ontwerp en de uitvoerige decoratie is deze zonnewijzer (van bijna drie meter hoog) een imposant kunstwerk, hoogstwaarschijnlijk vervaardigd door Jan de Rijk (1661-1738?) een van de belangrijkste beeldsnijders die destijds in Groningen werkzaam was. De zonnewijzer moet besteld zijn door een erudiet verzamelaar die wilde tonen dat hij of zij een grote interesse in kunst én wetenschap had.
Oorspronkelijke eigenaar
De uniciteit maakt nieuwsgierig naar die oorspronkelijke eigenaar: wie heeft dit bijzondere object laten maken? De zonnewijzer bevat twee aanwijzingen die richting de Groninger edelman Willem Alberda (1674-1721) wijzen. Zijn initialen komen overeen met die op de zonnewijzer en – veel specifieker – het instrument lijkt te zijn gemaakt om gebruikt te worden op een specifieke breedtegraad, die overeenkomt met de plaats waar Alberda’s landgoed stond: Godlinze en ’t Zandt.
Toevoeging van formaat
De aankoop van de zonnewijzer zou het Groninger Museum in staat stellen om een markant facet toe te voegen aan het verhaal dat het museum vertelt. Over de verwevenheid van kunst en wetenschap in Groningen en de mondiale connecties en ambities van de Groninger elite omstreeks 1700. De Vereniging Rembrandt hoopt van harte dat de zonnewijzer straks blijvend te bewonderen zal zijn in het Groninger Museum.
