16 oktober 2024
Kunst
11 juni 2024
Schilderij van Paul Gauguin voor Van Gogh Museum
Het Van Gogh Museum heeft met steun van de Vereniging Rembrandt een belangrijk kunstwerk van Paul Gauguin aangekocht. Het gaat om het schilderij Slapende Clovis (1884) waarop Gauguins vijfjarige zoon is afgebeeld. Gauguin maakte het in een cruciale fase in zijn carrière, waarin zijn kenmerkende beeldtaal en stijl duidelijk vorm begonnen te krijgen.
Dromerig
Gauguin maakte het schilderij in Rouen, waar hij aanvankelijk met zijn hele gezin woonde. In de zomer van 1884 vertrok Gauguins vrouw Mette met drie kinderen naar Denemarken om de emigratie van het gezin voor te bereiden. Gauguin bleef achter met Clovis en diens broertje Jean. In het schilderij zien we Clovis met zijn lange blonde haar, slapend op tafel, naast een grote Noorse pul en een mysterieus voorwerp dat mogelijk een pop is. In de achtergrond zweven krullerige vormen. Door de combinatie van de ongewone objecten met het slapende jongetje, heeft de voorstelling iets weg van een droom.
Avontuurlijke dingen
Tot 1884 maakte Gauguin overwegend schilderijen die sterk aansloten bij het werk van de impressionisten, met wie hij meerdere keren exposeerde. In 1884 brak een nieuwe fase aan in zijn carrière, waar de schilder zich van bewust was. Aan zijn collega en vriend Camille Pissarro schreef hij in juli: 'Nu ik genoeg schilderijen heb om in Parijs tentoon te stellen, voel ik me rustiger wat het schilderen betreft, ik schilder nu alleen voor mezelf, zonder haast, en ik kan je vertellen dat ik dit keer echt avontuurlijke dingen doe.' Slapende Clovis behoort duidelijk tot deze avontuurlijke werken.
Paul Gauguin, Slapende Clovis, 1884 | olieverf op doek, 46 x 55,5 cm | Van Gogh Museum, Amsterdam | gesteunde aankoop uit 2024
De houten pul is een 18de-eeuwse Noorse tine die in huize Gauguin was terechtgekomen via de familie van Gauguins vrouw, de Deense Mette Gad. Omdat de beker bewaard is gebleven, weten we dat Gauguin de grootte niet heeft overdreven: de pul is maar liefst 26 cm hoog. In werkelijkheid heeft de handgreep op het deksel de vorm van een leeuwtje.
Bijzondere band
Met Clovis had Gauguin een bijzondere band. Toen de schilder in juni 1885 zijn gezin in Denemarken achterliet, nam hij alleen Clovis mee terug naar Frankrijk. In Parijs leefden vader en zoon in bittere armoede, maar ondanks de ontberingen was Clovis volgens Gauguin heel lief, wat inhield dat hij weinig aandacht vroeg. In een brief schrijft Gauguin dat Clovis 'helemaal alleen [speelt] in zijn hoekje zonder me te hinderen.’ Hoewel hij de kosten niet kon betalen, liet Gauguin Clovis in 1886 achter in een kosthuis. Zelf vertrok hij naar Pont-Aven om zich daar volledig aan zijn kunst te wijden. Clovis overleed in 1900 aan bloedvergiftiging, daags na zijn 21ste verjaardag. Zijn vader had hij toen al jaren niet meer gezien, want Gauguin woonde sinds 1895 aan de andere kant van de wereld, op Tahiti.
Émile Tourtin, Clovis Gauguin verkleed als Clovis, eerste koning van de Franken, 1884 | Koninklijke Bibliotheek Denemarken, Kopenhagen
In het Van Gogh Museum
Paul Gauguin en Vincent van Gogh ontmoetten elkaar in november 1887 in Parijs, waarna een hechte, complexe vriendschap ontstond. Via de gebroeders Van Gogh en Jo van Gogh-Bonger, beschikt het Van Gogh Museum over meerdere kunstwerken van Gauguin die van deze vriendschap getuigen. Zoals het schilderij van Vincent die zonnebloemen schildert, en het landschap Aan de oever van de rivier, Martinique, dat Vincent ruilde tegen twee zonnebloem-schilderijen. Door de aankoop van Clovis Endormi kan het museum voortaan beter vertellen over Gauguins leven en werk voor zijn ontmoeting met Van Gogh, waardoor het museum een completer beeld van de kunstenaar kan schetsen.
Met dank aan
Aangekocht in 2024 met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Dorodarte Kunst Fonds en de jaarlijkse bijdrage van het Cultuurfonds), de VriendenLoterij en de leden van de Yellow House Circle.
