29 mei 2020

Een glorieus boeket voor de Eregalerij

Oktober 2019: op het moment dat de natuur een adempauze nam, dacht het Rijksmuseum alweer volop aan de lente. De mogelijkheid deed zich namelijk voor om de collectie te versterken met een uitzonderlijk schilderij dat de schoonheid van bloeiende natuur viert. In deze lente, die zo anders uitpakte dan iedereen eind vorig jaar kon vermoeden, wacht dit wonder van geschilderde bloemenweelde in de Eregalerij op kunstliefhebbers die op zoek zijn naar nieuwe memorabele kijkervaringen.

Een bloemstuk van formaat

De nieuwste aanwinst van de Eregalerij is een visuele ode aan de florale wonderen van de natuur. In een donkere nis staat een aardewerken vaas gevuld met de meest kostbare bloemsoorten, waaronder tulpen, irissen, rozen en anjers. Het lijkt alsof de bloemen een dans uitvoeren rond de majestueuze keizerskroon, die er hoog boven uitsteekt. De maker van dit imposante werk, de Delftenaar Jacob Vosmaer (1574-1641), behoorde tot de eerste groep specialisten van het geschilderde bloemstilleven die, door grotere aandacht te besteden aan de volume van de bloemen, een meer natuurgetrouw beeld van een boeket probeerde te maken. Dit schilderij geldt vanwege zijn enorme afmetingen, de overtuigende dieptewerking en hoge mate van detaillering als zijn hoofdwerk.

Vosmaer Bloemstilleven met keizerskroon in een stenen nis nog meer verkleind

Jacob Vosmaer, Bloemstilleven met een keizerskroon in een stenen nis, 1613 | olieverf op paneel, 110 x 79 cm | Rijksmuseum, Amsterdam

Hoewel de bloemen de eerste aandacht opeisen, valt ook op de rest van het schilderij veel te beleven, zoals de met zorg weergegeven barsten en groeven in de natuurstenen nis of het snoezige muisje dat een gevallen blaadje inspecteert.

In goed gezelschap

Vosmaers bloemstilleven krijgt in het Rijksmuseum goede vrienden. Het museum bezit namelijk een van de belangrijkste collecties vroege Nederlandse stillevenschilderkunst ter wereld. Die collectie is vrijwel geheel gevormd met steun van de Vereniging Rembrandt. Nog onder het directoraat van Simon Levie (1975-1989) hielp zij het museum bij de verwerving van drie stillevens van gedekte tafels, gemaakt door kunstenaars die op dit gebied tot de voorhoede behoorden: Pieter Claesz (1597/98-1660/61), Floris van Dijck (ca. 1575-1651) en Willem Claesz Heda (1594-1680). Dankzij deze kapitale aankopen kon het Rijksmuseum de ontwikkeling van het vroege Haarlemse stilleven, de bron voor veel van dit soort kunst in de rest van de Republiek, op zijn best laten zien. Wat nog ontbrak was een glorieus boeket, de Eregalerij waardig.

Een bron van troost

Bloemstilleven met keizerskroon in een stenen nis heeft alles in zich om bezoekers van het Rijksmuseum een kijkervaring te bieden die hen voor altijd zal bijblijven. Zoals blijkt uit een actie die de Vereniging Rembrandt eind maart is gestart, zijn dergelijke herinneringen voor vele kunstliefhebbers een bron van troost in moeilijke tijden. Zolang er mensen zijn die geloven in de kracht van gedeelde kunst en bereid zijn zich voor die overtuiging in te zetten, zal deze bron nooit opdrogen. De Vereniging Rembrandt is er trots op dat zij ruim 16.000 van die mensen tot haar leden mag rekenen.

Meer weten over deze aankoop? Klik hier. In het jaarverslag van de Vereniging Rembrandt, dat een dezer dagen bij de leden in de bus valt, staat een uitgebreid artikel over de nieuwste bewoner van de Eregalerij.

Deze aankoop is mogelijk gemaakt met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Nationaal Fonds Kunstbezit, haar Themafonds 17de-eeuwse schilderkunst en het Prins Bernhard Cultuurfonds), het Mondriaan Fonds, het Nationaal Aankoopfonds van het ministerie van OCW, de BankGiro Loterij, een particulier en de Rijksmuseum International Circle.