Beckmann voor Museum Boijmans Van Beuningen

Nederlandse periode

Max Beckmann (1884-1950) wordt beschouwd als een van de grootste Duitse expressionistische kunstenaars. Voordat zijn kunst door de nazi's als 'entartet' werd verklaard, had Beckmann een succesvolle carrière in Duitsland en gaf hij les aan de prominente Städelschule in Frankfurt. In 1937 ontvluchtten Beckmann en zijn vrouw Mathilde nazi-Duitsland. Op weg naar Amerika streek het echtpaar neer in Amsterdam, waar zij tien jaar zouden blijven. Ondanks de oorlogsomstandigheden was het een zeer productieve periode voor de kunstenaar: Beckmann vervaardigde maar liefst een derde van zijn oeuvre in Nederland, waaronder ook Apollo.

Limburg

In 1941 en 1942 reisde Beckmann een aantal keren af naar het Limburgse Valkenburg. Zijn verblijf inspireerde hem tot verschillende schilderijen, waaronder twee (verloren) stadsgezichten van Valkenburg en het raadselachtige Apollo, dat vermoedelijk na een bezoek aan de mergelgrotten ontstond. De betekenis van het schilderij, waarin de god Apollo een grot verlicht met een toorts, is niet eenduidig. Onder de mysterieuze symboliek van Beckmanns beeldtaal schuilen vaak universele vraagstukken over angst, dood, menselijkheid of lotsbestemming. Beckmann vertrouwde erop dat beschouwers zijn kunst zonder uitleg zouden kunnen begrijpen, als ze maar sensitief genoeg waren.

Marie-Louise von Motesiczky

Beckmann liet Apollo na aan zijn vrouw, die het schilderij weer naliet aan hun vriendin, de kunstenares Marie-Louise von Motesiczky (1906-1996). Vooral het vroege werk van deze Beckmann-leerling vertoont duidelijk invloeden van haar leermeester. In 2017 kreeg Museum Boijmans Van Beuningen een groep kunstwerken van Von Montesiczky cadeau. De schenker, de Marie-Louise von Motesiczky Charitable Trust, vond dat ook Von Motesiczky's Beckmann in Rotterdam thuishoort. In die collectie is Apollo inderdaad prachtig op zijn plaats, ingebed in de sterke deelcollectie expressionisten, en vergezeld door Beckmanns Portret van de familie Lütjens. Nieuwsgierige kunstliefhebbers hoeven gelukkig niet te wachten tot de renovatie van het museum klaar is: Apollo wordt dit najaar al getoond in het openbare kunstdepot van Museum Boijmans Van Beuningen.

Met dank aan

Deze aankoop is tot stand gekomen met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Themafonds Moderne kunst, haar Dura Kunstfonds en het Prins Bernhard Cultuurfonds), de Stichting Museum Boijmans Van Beuningen en een gedeeltelijke schenking van de Marie-Louise von Motesiczky Charitable Trust.

Meer weten over het schilderij? Klik hier. Ook verschijnt een uitgebreid artikel over deze aanwinst in het aankomende Bulletin van de Vereniging Rembrandt, dat eind maart bij onze leden op de mat valt.