Van ons allemaal sinds 2012

Clara Peeters was een begaafde schilder aan het begin van de 17de eeuw en een van de weinige vrouwelijke kunstenaars uit haar tijd. Dit is misschien wel haar meesterwerk. Het eenvoudige arrangement en ingehouden palet hebben niets van hun aantrekkelijkheid verloren, terwijl de ongelofelijk knap geobserveerde details ook nu nog het plezier kunnen verschaffen dat Peeters' tijdgenoten al moet hebben gefascineerd: van de manier waarop zij de structuur van de onderscheiden kazen en de boterkrullen heeft nagebootst tot en met het raffinement waarmee zij het licht heeft laten reflecteren op het lemmet van het mes.

Waarom gesteund

Peeters’ werk is heel zeldzaam en het is met deze aankoop in één keer op zijn mooist in het Nederlands openbaar kunstbezit vertegenwoordigd. In het Mauritshuis laat Stilleven met kazen, amandelen en krakelingen bovendien iets zien van de manier waarop de schilderkunst van de Gouden Eeuw schatplichtig was aan dit soort pionierswerk uit Antwerpen. Leuk is bovendien, dat Peeters’ stilleven in Den Haag in het gezelschap komt van topstukken van Judith Leyster, Maria van Oosterwyck en Rachel Ruysch, waardoor de beste vrouwelijke kunstenaars uit de Gouden Eeuw er alle vier op hun allermooist te zien zijn.

Met dank aan

Aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar A.M. Roeters van Lennep Fonds, het fonds van haar Utrechtse Rembrandt Cirkel [thans: Fonds Utrecht & Gooi Cirkel] en haar Caius Fonds), de Stichting Vrienden van het Mauritshuis, de BankGiro Loterij en de heer H.B. van der Ven

Vragen

Valt je iets op? Of heb je extra informatie over dit object? Laat het ons weten!

Bulletin

Stilleven met kazen, amandelen en krakelingen

Bulletin van de Vereniging Rembrandt, najaar 2012, pp. 28-32

Download

Bekijk het werk in context

Een welkome brug

1 / 3

Keukenscène met Christus en de Emmaüsgangers

In de collectie van het Mauritshuis slaat het schilderij van Peeters een welkome brug tussen deze 16de-eeuwse keukenscène van Joachim Beuckelaar uit de Zuidelijke Nederlanden en de 17de-eeuwse stillevens uit de Noordelijke Nederlanden. Beuckelaer schilderde hier een grote hoeveelheid voedsel dat klaar staat voor bereiding. Rechts op de achtergrond zien we Christus met de Emmaüsgangers. Dit Bijbelverhaal is hier nadrukkelijk niet op de voorgrond afgebeeld - het eten is het hoofdmotief. Het schilderij is een voorloper van het stilleven zonder figuren dat pas veertig jaar later, door schilders zoals Peeters, voor het eerst zou worden geschilderd.

Joachim Beuckelaer, Keukenscène met Christus en de Emmaüsgangers, ca. 1560-65 | olieverf op paneel, 169 x 109,5 cm | Mauritshuis, Den Haag (in bruikleen van Stichting P. & N. de Boer sinds 1960)

2 / 3

Stilleven met vruchten, brood en kaas

Tegelijkertijd met Peeters waagden ook Haarlemse schilders, zoals Floris van Dijck, zich aan dit soort stillevens. Wat voor de 17de-eeuwse kijker zo aantrekkelijk was aan prominent uitgestalde kaasvariëteiten, is moeilijk te achterhalen. In onze streken was de productie van kaas en boter van groot economisch belang. Hun aanwezigheid op schilderijen zou kunnen duiden op welvaart en nationale trots. Maar de opstapeling van zuivelproducten is wellicht ook op te vatten als een verwijzing naar schadelijke overdaad. Een bekend gezegde luidde: ‘Zuivel op zuivel is ‘t werk van den duivel’.

Floris van Dijck, Stilleven met vruchten, brood en kaas, 1613 | olieverf op paneel, 49 x 77 cm | Frans Hals Museum, Haarlem

Peeters Stilleven Vissen Oesters Mosselen Garnalen

3 / 3

Stilleven met vissen, oesters, mosselen en garnalen

In Nederlands openbaar bezit zijn schilderijen van Clara Peeters schaars, want verder bezit alleen het Rijksmuseum in Amsterdam een gesigneerd stilleven van haar hand. Op dit schilderij liggen enkele vissen met oesters, mosselen en garnalen verspreid over een tafelblad. Rechts op de achtergrond staat een boeket bloemen. De aanwinst van het Mauritshuis behoort binnen het oeuvre van Peeters tot de kleine groep van stillevens met kazen, waarvan er tot nog toe slechts één in een museale collectie aanwezig was (Los Angeles County Museum of Art).

Clara Peeters, Stilleven met vissen, oesters, mosselen en garnalen, ca. 1607-20 | olieverf op paneel, 25 x 35 cm | Rijksmuseum, Amsterdam