Beschrijving

In een heuvelachtig landschap vol dieren haasten naakte, blanke mensen zich richting de zee, van waar een zwaar bepantserd leger het land binnenvalt. Met primitieve wapens proberen zij de indringers tegen te houden, maar kans op winnen lijkt gering. Dit werk beeldt vermoedelijk een vroege confrontatie uit tussen de Europese legers en Amerikaanse inboorlingen in de decennia na de ontdekking van Amerika in 1492. Schilder Jan Mostaert (ca. 1475-ca. 1552) zag Amerika zelf nooit met eigen ogen, maar liet zich inspireren door verhalen, prenten en zijn eigen fantasie. Toch lijkt dit landschap niet zomaar een uitbeelding van een specifieke gebeurtenis in de verovering van Amerika te zijn, maar eerder een symbolische voorstelling van geweld dat de vrede in het Paradijs verstoort.

Het is een geweldig schilderij! Meteen een wow-effect.
Matthias Ubl, conservator vroege Nederlandse en Duitse kunst en glas-in-lood

Waarom gesteund

Het Rijksmuseum beheert een belangrijke collectie vroege Noord-Nederlandse schilderkunst. Jan Mostaert geldt als een van de belangrijkste 16de-eeuwse schilders uit Haarlem, wat destijds een voornaam centrum van kunstproductie was. Met Landschap met een episode uit de verovering van Amerika kan daarnaast bij uitstek de vroege ontwikkeling van de Hollandse landschapsschilderkunst getoond worden. De aanwinst heeft ook een grote historische waarde, als het vroegst bekende schilderij dat de verovering van Amerika uitbeeldt. Met deze verwerving is één van de vroegste en grootste Noord-Nederlandse landschapspanorama’s met een uniek thema aan de Collectie Nederland toegevoegd.

Met dank aan

Aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Stichting Nationaal Fonds Kunstbezit [thans Nationaal Fonds Kunstbezit], de BankGiro Loterij, het Mondriaan Fonds en het Nationaal Aankoopfonds van het ministerie van OCW, VSBfonds, Fonds 21 en de familie Goudstikker (ter nagedachtenis aan Jacques Goudstikker)

Nationaal Fonds Kunstbezit

Vragen

Valt je iets op? Of heb je extra informatie over dit object? Laat het ons weten!

Bulletin

Scène uit de verovering van Amerika

Bulletin van de Vereniging Rembrandt, zomer 2013, pp. 23-27

Download

Bekijk het werk in context

1 / 3

De aanbidding der Koningen

Van Mostaert zijn vooral portretten en religieuze voorstellingen bekend, waaronder deze Aanbidding der koningen. Hij oogstte in zijn tijd veel waardering met zijn schilderijen en werd bewonderd door kunstenaars van de volgende generaties, onder wie Maarten van Heemskerck, die meende dat Mostaert alle hem bekende oude meesters had overtroffen. De nieuwe aanwinst is als landschap met een profaan onderwerp een unicum in zijn oeuvre en vormt daarmee een waardevolle aanvulling op de portretten en historiestukken in het Rijksmuseum.

Jan Mostaert, De aanbidding der Koningen, ca. 1525-30. Olieverf op paneel, 51 x 36,5 cm. Rijkmuseum, Amsterdam.

2 / 3

Portret van een vrouw

Dit portret van een vrouw bewijst dat Mostaert zowel een uitstekend portrettist als een voortreffelijk landschapsschilder was. In de achtergrond is de legende van Sint Hubertus weergegeven. Net als in de nieuwe aanwinst is het bergachtige landschap gefantaseerd. De kunstenaar heeft de vorm van het rotsgebergte aangepast aan het silhouet van de vrouw, om te voorkomen dat zij met haar hoofd de horizon zou doorsnijden. De wijze waarop de wolkenlucht is weergegeven is typisch voor Mostaert.

Jan Mostaert, Portret van een vrouw, ca. 1525. Olieverf op paneel, 64,3 x 49,5 cm. Rijkmuseum, Amsterdam

3 / 3

Landschap met het begin van de beschaving

Mostaerts Landschap met een episode uit de verovering van Amerika wordt wel eens vergeleken met dit schilderij door Cornelis van Dalem in Museum Boijmans Van Beuningen. Niet alleen is hier eveneens een primitieve beschaving weergegeven, ook het grillige landschap met het gat in de rots vertoont overeenkomsten. Maar daar waar Van Dalem een samenleving van veehouders met runderen, schapen en geiten schilderde, schiep Mostaert met naakte inboorlingen en exotische dieren zoals papegaaien en een aap een beeld van een ver en vreemd land.

Cornelis van Dalem, Landschap met het begin van de beschaving, 1560-70. Olieverf op paneel, 88 x 165 cm. Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt in 1996.