Beschrijving

Deze aanwinst is een relatief kleine stoel van rood geverfd metaal, ontworpen door Gerrit Rietveld (1888-1964) eind jaren veertig. Het betreft Rietvelds prototype 'Lage stoel', een eerste model waarbij twee gebogen platen metaal zijn gebruikt voor de rug en de zitting, en kant-en-klare stalen T-profielen voor de poten en verdere constructie. Het is een elegant ijzeren stoeltje dat door de rode laklaag vrolijk oogt. Dat het prototype slechts enkele uitgevoerde stoeltjes heeft opgeleverd – en dan nog wel versies in hout – doet niets af van de innoverende kwaliteiten ervan.

Waarom gesteund

De relatieve onbekendheid van deze stoel zorgde ervoor dat toen dit werk van de Utrechtse ontwerper en architect Rietveld op 18 december 2013 in New York onder de hamer kwam, het Centraal Museum in Utrecht de stoel net onder de afgesproken limiet van 80.000 euro heeft kunnen verwerven. Voor werken van Rietveld uit zijn naoorlogse jaren was nog niet veel belangstelling. Hierdoor zijn werken uit deze periode minder goed vertegenwoordigd in museaal bezit. Doordat in dit ontwerp de hang naar de aankomende industriële vormgeving sterk te zien is, wordt met deze aankoop niet alleen de ontwikkeling van Rietveld maar ook die van de toegepaste kunst in Nederland nog beter verteld. Het Centraal Museum bezit de grootste collectie van Rietveld waardoor de stoel een bijzondere aanwinst is voor deze collectie. Met deze aankoop kan het museum nu aantonen dat Rietveld als ontwerper nooit is blijven stilstaan.

Met dank aan

Aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt, de BankGiro Loterij en het Mondriaan Fonds

Vragen

Valt je iets op? Of heb je extra informatie over dit object? Laat het ons weten!

Bulletin

Made in Utrecht

Bulletin van de Vereniging Rembrandt, voorjaar 2015, pp. 28-29

Download

Bekijk het werk in context

1 / 3

Deense stoel

Door stukken gebogen multiplex of fiberplaat van verschillende dikte om elkaar te vouwen maakte Rietveld deze lage stoel. Het model is tussen 1946 en 1950 in een kleine oplage uitgevoerd van stukken met onderling iets afwijkende vorm en kleur. Omdat een ervan in 1952 in Denemarken is geëxposeerd wordt de stoel sindsdien vaak aangeduid als Deense stoel. Dat Rietveld zelf gecharmeerd was van dit fauteuiltje blijkt uit zijn gebruik ervan in 1958, bij zijn maquette voor de ideale flat.

Gerrit Rietveld, Deense stoel, 1946-50. Multiplex, 61,5 x 61,5 x 59 cm. Centraal Museum, Utrecht

2 / 3

Birza-stoel

Midden jaren twintig raakte Rietveld geboeid door de uitdaging om stoelen uit één plaat materiaal te maken. De Birza-stoel is het resultaat van een van zijn vroegste experimenten vanuit deze fascinatie. Hij slaagde er in 1927 in om deze stoel, een opdracht van de Amsterdamse familie Birza, uit één plaat zogeheten Vulkanfiber te vervaardigen. Het meubel was echter zo moeilijk uit te voeren dat zelfs Rietvelds assistent Van de Groenekan dit werk weigerde. Het is bij dit ene exemplaar gebleven.

Gerrit Rietveld, Birza-stoel, 1927. Houtvezelplaat en koper, 71,5 x 75 x 61 cm. Stedelijk Museum, Amsterdam

3 / 3

Eerste model

Bij Rietvelds experimenten om stoelen te maken uit één plaat werd de vorm gebaseerd op een model dat in haar geheel uit het materiaal kon worden gesneden. Dat model diende vervolgens in elkaar te worden gevouwen. Het snijden leende zich goed voor machinale uitvoering. Voor het in elkaar vouwen, buigen en haken bestonden vermoedelijk minder passende fabrieksmatige oplossingen. Waren de schaalmodelletjes nog vrij gemakkelijk in elkaar te zetten, bij de concrete werken bleek dit steeds weer een tour de force.

Gerrit Rietveld, Eerste model, 1927. Berkenmultiplex, berkentriplex en hout, 83 x 69 x 94 cm. Stedelijk Museum, Amsterdam