Kunstenaar: Gerard van Honthorst (1592 - 1656)

Datering: 1633

Techniek: Olieverf op doek

Afmetingen: 120 x 167 cm

Museum: Paleis Het Loo

Verzamelgebied: 17de-eeuwse schilderkunst

Periode: 1600-1700

Gesteund in: 2015

Herkomst: Kunsthandel A. Williams, New York, 2015; Paleis Het Loo, Apeldoorn, inv.nr. RL42005

Beschrijving

Dit dubbelportret van Gerard van Honthorst is een fraai voorbeeld van de hofkunst die voor Frederik Hendrik en Amalia van Solms werd vervaardigd. Van Honthorst heeft als belangrijkste hofschilder met zijn portretten het gezicht van het jonge stadhouderlijke hof bepaald. Vermoedelijk is de opdracht voor dit schilderij gegeven door Amalia van Solms of haar man Frederik Hendrik ter gelegenheid van het bezoek van Charlotte de la Trémouille in 1632 aan het hof in Den Haag. Het is een portrait historié, waarbij de geportretteerden zijn uitgedost als een personage uit de geschiedenis of uit de literatuur, in dit geval als Diana en Ceres, de Romeinse godinnen van respectievelijk de jacht en de landbouw en vruchtbaarheid. Het schilderij hing in de 17de en 18de eeuw op Huis Honselaarsdijk ten zuiden van Den Haag. Rond 1795 verdween het uit de stadhouderlijke verzamelingen, waarna het lange tijd uit het oog verdween. Met de aankoop van dit schilderij is het kunstwerk weer terug in een Oranje-context.

Met deze aankoop kunnen we de "Bedkamer" van Mary II Stuart nog authentieker inrichten met een uniek schilderij afkomstig uit haar bezit
Michel van Maarseveen, directeur van Paleis Het Loo

Waarom gesteund

De belangrijkste reden voor het bestuur van de Vereniging Rembrandt om bij te dragen aan de verwerving van dit dubbelportret is het belang ervan voor de collectie van Paleis Het Loo en de Collectie Nederland. De aanwinst past in het collectieplan van het museum, waarin de opdracht wordt geformuleerd kunstwerken uit voormalig koninklijk en stadhouderlijk bezit te verwerven.

Met dank aan

Aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar A. M. Roeters van Lennep Fonds en haar Beatrijs de Rooy Fonds), het Mondriaan Fonds, de BankGiro Loterij, het P.I.A.M. Eijkman-de Nerée tot Babberich Fonds en de opbrengsten van de vrijwilligersactiviteiten op Paleis Het Loo

Vragen

Valt je iets op? Of heb je extra informatie over dit object? Laat het ons weten!

Bulletin

Familiebezoek

Bulletin van de Vereniging Rembrandt, voorjaar 2016, pp. 17-20

Download

Bekijk het werk in context

1 / 6

Prins Willem II (1626-1650) en zijn zusjes Louise Henriëtte (1627-1667) en Henriëtte Amalia (1628-1628)

Gerard van Honthorst introduceerde een nieuwe mode in de Hollandse portretschilderkunst, waarbij hij zijn modellen afbeeldde als mythologische figuren in een fantasierijke omgeving vol symbolen. Stadhouder Frederik Hendrik en zijn echtgenote Amalia waren gecharmeerd van deze portretten. Op dit schilderij staan drie van hun kinderen afgebeeld. Rechts staat de toekomstige stadhouder Willem II als de liefdesgod Cupido die een luipaard, een van de metgezellen van de oorlogsgod Mars, heeft getemd. Het dier eet vredig uit de hoorn des overvloeds die zijn zusje Louise Henriëtte vasthoudt.

Gerard van Honthorst, Prins Willem II (1626-1650) en zijn zusjes Louise Henriëtte (1627-1667) en Henriëtte Amalia (1628-1628) met een luipaard en een hoorn des Overvloeds, 1629. Olieverf op doek, 102,9 x 124,5 cm. Paleis Het Loo, Apeldoorn. Aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt in 2009.

2 / 6

De koppelaarster

Gerard van Honthorst was van vele markten thuis. Niet alleen was hij een van de belangrijkste portrettisten van zijn tijd, hij was ook een succesvol schilder van historiestukken en genretaferelen. In 1616 reisde hij naar Italië en kwam daar in aanraking met de schilderijen van Caravaggio, die bekend stonden om hun spectaculaire lichteffecten. Terug in zijn woonplaats Utrecht schilderde Van Honthorst veel nachtelijke scènes waarbij de figuren verlicht worden door kaarslicht. De koppelaarster is hier een bekend voorbeeld van. Het leverde hem de bijnaam ‘Gherardo de la Notte’ op.

Gerard van Honthorst, De koppelaarster, 1625. Olieverf op doek, 71 x 104 cm. Centraal Museum, Utrecht. Aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt in 1951.

Dubbelportret Van Frederik Hendrik En Amalia Van Solms Braunfeld Collectie Mauritshuis

3 / 6

Dubbelportret van Frederik Hendrik (1584-1647) en Amalia van Solms-Braunfels (1602-1675)

In 1637 werd Gerard van Honthorst officieel benoemd tot hofschilder van Frederik Hendrik en Amalia. Hij verhuisde hiervoor van Utrecht naar Den Haag. Naast de fantasievolle allegorische portretten, schilderde hij ook officiële portretten waarin de positie van de stadhouder en zijn familieleden wordt benadrukt. Op dit dubbelportret is Frederik Hendrik in volle wapenuitrusting afgebeeld met de Orde van de Kouseband om zijn hals. Op de achtergrond is een legerkamp te geschilderd, vermoedelijk een verwijzing naar de overwinning die de stadhouder in 1637 in Breda behaalde.

Gerard van Honthorst, Dubbelportret van Frederik Hendrik (1584-1647) en Amalia van Solms-Braunfels (1602-1675), ca. 1637-38. Olieverf op doek, 213,2 x 201,7 cm.

Amalia Van Solms Naar Michiel Jansz Van Mierevelt Ca 1625 Collectie Paleis Het Loo

4 / 6

Portret van Amalia van Solms (1602-1675)

De fantasierijke portretstijl van Gerard van Honthorst, die hij in 1629 introduceerde, stond ver af van de tot dan toe gebruikelijk portretten van leden van het stadhouderlijke hof. Dit formele portret van Amalia van Solms is een kopie naar een schilderij van de bekende Delftse portrettist Michiel Jansz. van Mierevelt, dat hij naar aanleiding van het huwelijk van Amalia met stadhouder Frederik Hendrik schilderde in 1625. Amalia draagt een kanten molensteenkraag en een mantel bezet met juwelen. Ze is afgebeeld tegen een donkere achtergrond.

Naar Michiel Jansz. van Mierevelt, Portret van Amalia van Solms (1602-1675), 1625. Olieverf op paneel, 34 x 26 cm. Paleis Het Loo, Apeldoorn

5 / 6

Portret van Mary II Stuart, prinses van Oranje (1662-1694)

Het dubbelportret van Amalia van Solms en Charlotte de la Trémoïlle hing in de 17de en 18de eeuw op Huis Honselaarsdijk, een jachtverblijf van de Oranjes. Door overervingen kwam het huis en de inboedel, inclusief het schilderij, vanaf 1650 in het bezit van de toekomstige koning-stadhouder Willem III, die in 1677 trouwde met Mary II Stuart. In die periode hing het schilderij in de audiëntiekamer van Mary, waar zij haar gasten ontving. Op Paleis Het Loo, dat Willem en Mary in 1686 lieten bouwen, kreeg haar bedkamer deze functie, daarom is dit bijzondere schilderij hier voor het publiek te bewonderen.

6 / 6

Portret van Maria van Oranje-Nassau (1642-1688)

Op de nieuwe aankoop verbeeldt Amalia de jachtgodin Diana geflankeerd door een jachthond met pijl en boog in de hand. Charlotte verbeeldt de godin van de landbouw en vruchtbaarheid Ceres en houdt een tros druiven vast. In de loop van de 17de eeuw werden meer vorstelijke vrouwen van Europese hoven als Romeinse godinnen afgebeeld. Behalve Diana werden vaak Flora, Minerva en Bellona gekozen. Dit schilderij toont Maria van Oranje-Nassau, de jongste dochter van Frederik Hendrik en Amalia, als Diana met een boog in haar hand in een bosrijke omgeving.

Willem Wissing, Portret van Mary II Stuart, prinses van Oranje (1662-1694), ca. 1685. Olieverf op doek, 88 x 68,5 cm. Paleis Het Loo, Apeldoorn