Van ons allemaal sinds 2019

De veerman op het Amsterdamse IJ vroeg in de barre winter van 1837 een fikse toeslag. Twee gulden voor een overtocht, in plaats van de gebruikelijke twee dubbeltjes. Belachelijk, vond de twintigjarige Willem Albert Scholten. Als de rivier toch grotendeels was dichtgevroren, kon hij lopend oversteken! Dat lukte, tot ongenoegen van de veerman. Als iedereen ging lopen, zat hij immers zonder werk. Of Scholten gratis mee terug wilde? De jongeman bedankte voor het aanbod, zette een paar stappen op het ijs - en zakte erdoor. Charles Leickert schilderde het moment dat daarop volgde. De veerman vraagt de drijfnatte Scholten nogmaals of hij mee wil - opnieuw zonder resultaat. Want Scholten was een man van principes, en een snelle loper ook. De veerpont voer nog midden op het IJ toen Scholten alweer aan de overkant was.

Waarom gesteund

Rond 1870 vroeg Scholten, inmiddels een steenrijke industrieel, verschillende schilders om sleutelmonumenten uit zijn leven af te beelden. Charles Leickert was de ideale kandidaat voor dit ijsgezicht. De schilder was gespecialiseerd in winterlandschappen, die hij schilderde in de succesvolle traditie van zijn leermeester Andreas Schelfhout. Zo'n vijf jaar na het Amsterdamse ijsincident was Scholten naar Groningen vertrokken. Vlakbij de veenkoloniën begon hij een fabriek voor aardappelmeel. Dat was het begin van zijn succesvolle imperium. Waren de aardappelteelt en turfwinning in de Groninger Veenkoloniën van groot belang voor Scholten; op zijn beurt bracht hij werkgelegenheid en welvaart naar dit voorheen arme gebied. Om het verhaal van Scholten en zijn invloed te vertellen, beschikte het Veenkoloniaal Museum over vier van de zes nog bekende Scholten-schilderijen. Het wintergezicht van Leickert was een felbegeerde aankoop voor het museum, die de Vereniging Rembrandt met plezier hielp verwezenlijken. Nergens anders is het schilderij zo op zijn plek als hier.