Van ons allemaal sinds 2013

Paul Bril was een van de belangrijkste landschapsschilders van zijn tijd. Tijdens de vijftig jaar dat hij in Rome verbleef, heeft hij generaties kunstenaars beïnvloed. Berglandschap met de heilige Hieronymus toont op uitmuntende wijze hoe Bril op klein formaat een imposant landschap wist uit te beelden. Voorgesteld is een uitgestrekt landschap in de Zuid-Nederlandse traditie met op de voorgrond de figuur van de heilige Hieronymus, die zichzelf met een steen op zijn borst slaat om zich te weren tegen zondige gedachten. Links van zijn knie kan met enige moeite de kop van een leeuw worden ontdekt. Dit dier zou volgens de overlevering door Hieronymus zijn verlost van een splinter in zijn poot en daarna bij hem zijn gebleven. Wie goed kijkt, kan in het landschap nog tal van andere details ontdekken.

Waarom gesteund

De aankoop van dit schilderij heeft het Mauritshuis in staat gesteld de ontwikkeling van de Nederlandse landschapsschilderkunst beter te laten zien. Vanwege het hoge gezichtspunt en allesomvattende karakter worden dergelijke landschappen in de literatuur vaak aangeduid als ‘wereldlandschappen’, een type landschap dat in het Mauritshuis nog niet goed was vertegenwoordigd. Bovendien is het in Rome geschilderde landschap te beschouwen als een voorloper van het werk van de 17de-eeuwse Hollandse italianisanten, waarvan in het museum meerdere voorbeelden zijn te zien.

Met dank aan

Aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar A.M. Roeters van Lennep Fonds), de BankGiro Loterij en de heer H.B. van der Ven

A.M. Roeters van Lennep Fonds

Vragen

Valt je iets op? Of heb je extra informatie over dit object? Laat het ons weten!

Bulletin

Monumentaal landschap op klein formaat

Bulletin van de Vereniging Rembrandt, voorjaar 2014, pp. 22-25

Download

Bekijk het werk in context

1 / 3

Panoramisch landschap met hertenjacht

Berglandschap met de heilige Hieronymus is met de datering van 1592 het vroegst bekende werk dat Bril op koper schilderde. Deze bijzondere techniek werd aan het begin van de 16de eeuw geïntroduceerd door Italiaanse schilders als alternatief voor paneel en doek als drager. Noordelijke schilders die naar Italië reisden maakten kennis met het schilderen op koper en namen de techniek over. Zo ook de uit ’s-Hertogenbosch afkomstige landschapschilder Jan Soens, die zijn werkzame leven in Rome en Parma doorbracht. Soens’ op koper geschilderde Panoramisch landschap met hertenjacht kon in 1999 met steun van de Vereniging Rembrandt worden verworven door het Noordbrabants Museum in ’s-Hertogenbosch.

Jan Soens, Panoramisch landschap met hertenjacht, 1590 | olieverf op koper, 46 x 69,8 cm | Noordbrabants Museum, 's -Hertogenbosch | aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt in 1999

2 / 3

Italiaans landschap met een jonge herder, spelend met zijn hond

In het Mauritshuis slaat het schilderij van Bril een welkome brug tussen de 16de-eeuwse Zuid-Nederlandse landschapstraditie en het 17de-eeuwse Hollandse landschap. Brils in Rome geschilderde landschap is te beschouwen als een voorloper van het werk van de Hollandse Italianisanten, die zich lieten inspireren door hun Zuid-Nederlandse collega’s. Van oudsher bezit het museum al werken van Nicolaes Berchem, Jan Both en ook dit aantrekkelijke schilderij van Karel du Jardin die hier blijk van geven. Met dit landschap idealiseert Du Jardin de warmte en het licht van een zomerse middag op het Italiaanse platteland

Karel du Jardin, Italiaans landschap met een jonge herder, spelend met zijn hond, ca. 1660-65 | olieverf op paneel, 31 x 38 cm | Mauritshuis, Den Haag

3 / 3

Landschap met de verzoeking van Christus

Deze Verzoeking van Christus uit Rijksmuseum Twenthe wordt aan Paul Bril toegeschreven en is vergelijkbaar met het aangekochte werk. Net als bij zijn Berglandschap met de heilige Hieronymus gaat het ook in deze compositie in de eerste plaats om de weergave van het landschap en spelen de figuren een ondergeschikte rol. Ook in dit werk past Bril het driekleurenperspectief toe. Dit was een beproefd middel om diepte te suggereren door een verloop van de kleuren bruin, groen en blauw. In opzet is dit werk echter eenvoudiger dan het Berglandschap met de heilige Hieronymus.

Paul Bril (toegeschreven aan), Landschap met de verzoeking van Christus, 1613 | tempera op perkament, 14,5 x 19,5 cm | Rijksmuseum Twenthe, Enschede